Zakopane, nazywane zimową stolicą Polski, to wyjątkowa miejscowość, która przyciąga turystów nie tylko swoimi malowniczymi krajobrazami, lecz także bogatą historią i unikalną kulturą. Położone u stóp Tatr, najwyższego pasma górskiego w Polsce, jest idealnym miejscem do uprawiania sportów zimowych takich jak.:
- Narciarstwo zjazdowe
- Snowboarding
- Narciarstwo biegowe
- Trekkingi
Miasto, którego początki sięgają XVII wieku, na przestrzeni lat przekształciło się z małej osady pasterskiej w jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych w kraju.
To wyjątkowe miasto, pełne kontrastów między dawną tradycją, a nowoczesnością, oferuje niezapomniane chwile zarówno miłośnikom historii i kultury, jak i fanom aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu.
W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej najważniejszym atrakcjom oraz historii tego niezwykłego miejsca.
Historia miasta Zakopane
Miejscowość jest położona na wysokości 750 - 1000 m n.p.m. nad rzekami Cichą Wodą i Zakopianką. Wchodzi w skład Tatrzańskiego Parku Narodowego i to właśnie z niej prowadzi wiele górskich szlaków.
Jego początki sięgają XVII wieku, kiedy to osada pasterska zaczęła rozwijać się na terenach oferujących surowce naturalne, takie jak drewno i rudy żelaza. Sama nazwa „Zakopane” pochodzi od słowa „zakopać”, co odnosi się do ukrytej lokalizacji osady w dolinach tatrzańskich.
W XVII i XVIII wieku miejscowość była znana głównie jako ośrodek hutnictwa i górnictwa, ale to XIX wiek przyniósł jej prawdziwą popularność. Dzięki działalności doktora Tytusa Chałubińskiego Zakopane zaczęło być postrzegane jako miejsce klimatyczne o wyjątkowych walorach zdrowotnych. Kuracjusze, cierpiący na choroby płuc, tłumnie przybywali tutaj, by korzystać z czystego, górskiego powietrza.
Znaczącymi osobistościami dla Zakopanego był Władysław hr. Zamoyski syn gen. Władysława hr. Zamoyskiego oraz jego matka Jadwiga z Działyńskich. Oboje byli wielkimi patriotami polskimi, społecznikami i dobroczyńcami Zakopanego. Władysław hr. Zamoyski współpracował z matką i siostrą przy tworzeniu Szkoły Domowej Pracy Kobiet, która istniała do 1949 roku. Był również rzecznikiem polskiej własności w Prowincji Poznańskiej. W Zakopanem inicjował oraz wspierał liczne inicjatywy społeczne, zarówno organizacyjnie, jak i finansowo.
Wartymi wspomnienia i uwagi są:
ród Homolacksów - węgierska rodzina ziemian i przemysłowców, która z Węgier przeniosła się na Morawy, a stamtąd do Zakopanego, gdy w 1807 roku Jan Wincenty Homolacs kupił zakłady hutnicze w Kuźnicach i Dolinie Kościeliskiej, tym samym stając się właścicielem dóbr zakopiańskich. W Kuźnicach Homolacsowie wybudowali dwór, a kuźnicki Zakład Hutniczy „Zakopane”. W 1827 roku Emanuel Homolacs postawił przy Morskim Oku pierwsze schronisko tatrzańskie, które służyło turystom przez niemal czterdzieści lat.
Jan Krzeptowski Sabała - myśliwy, gawędziarz i muzykant ludowy. Pochodził z rodu Gąsieniców. Towarzysz górskich wypraw i zakopiańskich pobytów doktora Tytusa Chałubińskiego.
Juliusz Zborowski – językoznawca, etnograf, historyk Podhala i Tatr, autor licznych prac naukowych i popularno-naukowych.
Klemens Bachleda - cieśla, przewodnik i ratownik tatrzański, który jako pierwszy zdobył 25 tatrzańskich szczytów. Był najwybitniejszym przewodnikiem tatrzańskim i pierwszym ratownikiem TOPR, który zginął na służbie.
Mariusz Zaruski - taternik, ratownik górski, narciarz, generał Wolska Polskiego, działacz społeczny, malarz, pisarz i poeta. Jeden z pierwszych propagatorów i instruktorów narciarstwa, napisał podręcznik narciarstwa i pierwszy przewodnik narciarski po Tatrach. W czasie wojny został aresztowany we Lwowie. Zmarł w radzieckim obozie w Chersoniu w kwietniu 1941 roku
Rozwój turystyki zyskał nowy impuls w 1873 roku wraz z założeniem Towarzystwa Tatrzańskiego, które promowało ochronę przyrody i rozwój infrastruktury w postaci kompleksów narciarskich z wyciągami, hoteli i pensjonatów.
Zakopane szybko stało się również ośrodkiem życia kulturalnego. Na przełomie XIX i XX wieku miasto gościło artystów, intelektualistów i literatów, takich jak Stanisław Witkiewicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer czy Jan Kasprowicz. Witkiewicz stworzył w tym czasie unikalny styl zakopiański w architekturze, który do dziś jest symbolem regionu.
Przełomowym momentem w historii Zakopanego było nadanie mu praw miejskich w 1933 roku, co umożliwiło dalszy rozwój jako kurortu i centrum turystyki zimowej. To właśnie w tym okresie miasto zyskało miano „zimowej stolicy Polski”. Popularność Zakopanego wzrosła również dzięki organizacji zawodów sportowych, w tym Pucharu Świata w skokach narciarskich.
Centrum Tatr i Podhala - dziś
Dziś Zakopane zachwyca nie tylko miłośników sportów zimowych, ale także pasjonatów historii, kultury i sztuki podhalańskiej. Spacerując po centrum miasta, można poczuć ducha regionu, którego tradycje są pielęgnowane w lokalnych karczmach, muzeach i galeriach.
W zimie miasto oferuje liczne stoki narciarskie, lodowiska i baseny termalne, co czyni je idealnym miejscem na rodzinny wypoczynek. Z kolei Wielka Krokiew, gdzie odbywają się zawody Pucharu Świata w skokach narciarskich, przyciąga fanów sportu z całego świata.
Krajobrazy - spektakl dla oczu i duszy
Zakopane to miejsce, gdzie natura tworzy prawdziwe dzieła sztuki, szczególnie zimą, gdy Tatry otulone są białym puchem. Ośnieżone szczyty, które majestatycznie wznoszą się nad miastem, zachwycają swoją monumentalnością i stanowią inspirację zarówno dla turystów, jak i artystów.
Doliny wypełnione migoczącym śniegiem oraz lasy, gdzie cisza przeplata się z szelestem drzew, tworzą magiczną atmosferę, idealną do odpoczynku.
Górskie szlaki idealne na zimowe spacery i trekking
Zakopane to raj dla miłośników zimowych wędrówek. Górskie szlaki, takie jak Droga pod Reglami, prowadzą przez malownicze doliny i oferują niesamowite widoki na ośnieżone pasma Tatr. Dla bardziej zaawansowanych turystów polecane są trasy prowadzące w wyższe partie gór, np. na Kasprowy Wierch, gdzie można poczuć prawdziwą górską zimę.
Zimowy trekking w sercu Tatr to nie tylko aktywność fizyczna, ale także okazja do zanurzenia się w niezwykłym, dzikim krajobrazie, który pozostaje w pamięci na długo.
Miejsca, które warto zobaczyć w zimowym Zakopanem
Zakopane oferuje szereg miejsc, które zimą nabierają wyjątkowego uroku. Do najpopularniejszych i najchętniej odwiedzanych należą:
- Morskie Oko, największe jezioro w Tatrach, w zimowej scenerii przypomina krajobrazy z baśni – otoczone białymi szczytami i pokryte lodową taflą, jest doskonałym celem rodzinnych wycieczek.
- Kasprowy Wierch, na który można dotrzeć koleją linową, oferuje nie tylko doskonałe warunki do jazdy na nartach, ale także spektakularne widoki na ośnieżone szczyty Tatr Wysokich.
- Gubałówka - dla tych, którzy szukają mniej wymagających tras, doskonałym wyborem będzie spacer na Gubałówkę. Stamtąd rozciąga się panorama na całe Zakopane oraz otaczające je pasma górskie, co stanowi niezapomniane przeżycie.
- Dolina Pięciu Stawów Polskich - najłatwiejsza trasa do Doliny Pięciu Stawów prowadzi Doliną Roztoki. Jej początek jest taki sam, jak trasa do Morskiego Oka.
Bardziej zaawansowani turyści wybierają Giewont, który góruje nad miastem i jest z niego znakomicie widoczny. Od strony północnej góra jest stroma i trudno dostępna ale zbocza południowe są łagodniejsze.
Atrakcje dla miłośników sportów zimowych
Zakopane oferuje niezliczone atrakcje, które zachwycą zarówno dzieci, jak i dorosłych. To idealne miejsce na aktywny wypoczynek i niezapomniane zimowe przygody w sercu Tatr. Wśród wielu ofert na uwagę zasługą:
Lodowiska
Lodowiska to świetna zabawa dla całej rodziny. W centrum miasta znajdziemy kilka dobrze utrzymanych obiektów, gdzie zarówno początkujący, jak i zaawansowani łyżwiarze mogą cieszyć się zimową atmosferą. Oświetlone wieczorami lodowiska pozwalają spędzać czas aktywnie nawet po zmroku. Na miejscu dostępne są wypożyczalnie łyżew.
Przejażdżki psim zaprzęgiem
Jedną z bardziej niezwykłych atrakcji Zakopanego jest możliwość przejażdżki psim zaprzęgiem. Wyjątkowa wyprawa w towarzystwie energicznych psów husky pozwala poczuć bliskość natury i magię zimowej scenerii. To atrakcja, która dostarcza emocji zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
Kuligi z pochodniami
Kuligi to klasyka zimowych atrakcji. Przejażdżki saniami w blasku pochodni, z akompaniamentem góralskiej muzyki, to magiczne doświadczenie. Po kuligu często organizowane są ogniska, gdzie można spróbować lokalnych przysmaków i cieszyć się ciepłem płomieni w otoczeniu zimowej przyrody.
Przejażdżki skuterem śnieżnym
Dla miłośników adrenaliny dostępne są wyprawy skuterami śnieżnymi. Trasy biegną przez malownicze doliny i lasy, oferując spektakularne widoki na ośnieżone Tatry. To doskonała propozycja dla osób szukających bardziej dynamicznych atrakcji.
Wyprawy na rakietach śnieżnych
Wędrówki na rakietach śnieżnych to wspaniały sposób na odkrywanie tatrzańskich krajobrazów w zimowej odsłonie. Rakiety umożliwiają łatwe poruszanie się po głębokim śniegu, a wycieczki organizowane z przewodnikiem pozwalają poznać tajemnice Tatr i cieszyć się ciszą górskiej natury.
Puchar Świata w Skokach Narciarskich
Zakopane słynie z organizacji Pucharu Świata w Skokach Narciarskich, który przyciąga tysiące kibiców z całego świata. To wyjątkowe wydarzenie sportowe odbywa się na Wielkiej Krokwi i łączy emocje sportowe z festiwalową atmosferą. Dopingowanie najlepszych skoczków narciarskich na świecie to niezapomniane przeżycie, które warto wpisać w plan zimowego wypadu.
Klimat Krupówek i góralska atmosfera
"Najsłynniejszy polski deptak", jak mówi się czasami o Krupówkach, bezludny bywa chyba tylko w listopadzie. W lecie i zimą wygląda jak główny szlak turystyczny.
Obecna główna ulica miasta wcale nie jest historycznym centrum Zakopanego. Miejscowość powstała wzdłuż ulicy Kościeliskiej - Krupówki były wówczas zaledwie dróżką prowadzącą do huty w Kuźnicach.
Niedaleko skrzyżowania z ulicą Nowatorką i Kościeliską w 1896 roku zbudowano neoromański kościół Świętej Rodziny. Warto zwrócić uwagę na kaplice Matki Boskiej Różańcowej oraz Jana Chrzciciela, zaprojektowane przez Witkiewicza w stylu zakopiańskim. W tej ostatniej umieszczono wizerunek Jana Chrzciciela, namalowany przez Witkiewicza podobno jako autoportret. Autorstwa tego samego artysty jest również Dom pod Jedlami, który został zaprojektowany dla Jana Gwalberta Pawlikowskiego. Willa miała sławne lokatorki - siostry Marię Pawlikowską - Jasnorzewską i Magdalenę Samozwaniec (córki Wojciecha Kossaka).
Ulica ta jest również ważnym miejscem wydarzeń kulturalnych i rozrywkowych. Co roku na Krupówkach odbywa się sylwester, przyciągający tysiące gości z całego kraju, a także liczne imprezy plenerowe, teatry i festiwale związane z kulturą góralską. Na większość wydarzeń jest wstęp wolny, a miasto co roku zaprasza wielu znanych i cenionych artystów z całego świata.
Kuchnia góralska – smaki Podhala
Zakopane oferuje turystom bogatą ofertę kulinarną, która łączy tradycyjne podhalańskie smaki z nowoczesnym podejściem do gastronomii. W centrum miasta oraz na jego obrzeżach można znaleźć liczne restauracje i karczmy, które serwują potrawy odwołujące się do góralskiej tradycji.
Regionalne przysmaki, takie jak kwaśnica na baraninie, moskole czy oscypki, są nie tylko symbolem lokalnej kuchni, ale również obowiązkowym punktem kulinarnej mapy dla każdego turysty. Tradycyjne przepisy, przekazywane z pokolenia na pokolenie, tworzą autentyczny smak regionu. Dania te, chociaż proste, są niezwykle sycące i doskonale pasują do górskiego surowego klimatu.
Posumowanie
Zakopane oferuje szereg miejsc, które zimą nabierają wyjątkowego uroku. W okresie zimy to nie tylko raj dla narciarzy, ale także miejsce, które karmi duszę pięknem natury. Niezależnie od wybranej trasy czy punktu widokowego, krajobrazy tego miejsca z pewnością pozostaną w sercu każdego odwiedzającego.
